Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu – DEHB

“Kıpır kıpır, hiç yerinde durmuyor” sözünden hemen sonra şu soru gelir: “Hiperaktif mi?”

“Hiperaktif çocuğun zekâsı yüksek olur” argümanından hareketle kimi ailelerin gizliden gizliye gurur duyduğu dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) aslında nörolojik bir bozukluktur. Aileler, okul öncesi çağdaki DEHB çocukların davranışlarını ancak çok zarar verici olduğunda fark eder. Genellikle aileler çocuklara “Yaramaz, hareketli, yerinde duramayan, aklı bir karış havada” gibi sıfatlar takar ancak bunun nedenini sorgulamazlar. Çocuk okula başladığı zaman ise yönergelere uymakta güçlük çeker. Kendilerini disipline etmeleri beklendiği ve bunu gerçekleştiremedikleri için “Problemli” olarak sıfatlandırılırlar. Çocuk kendi nörolojik bozukluğu ile baş etmek ve kendine takılmış sıfatlarla uğraşmak zorunda kalır. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuğun özgüveni bu süreçte tamamen kaybolur. Bağımlılık eğilimleri dolayısıyla oyun ya da benzeri çok uyaranlı sistemlere ilgi gösterir ve vaktinin tamamını orada geçirmek ister.

DEHB Nedir Ne Değildir?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) nörolojik bir bozukluktur. Ancak beynin sadece bir bölümü dolayısıyla oluşan bir bozukluk değildir. Beynin odaklanma, dikkat, konsantrasyon, hafızada tutma, hafızadaki bilgileri çağırma gibi fonksiyonlarının tamamında bozukluk vardır. Ayrıca dürtülerine hakim olamama, hareketlerinde kendini durduramama gibi aktivitelerle ilgili beyin fonksiyonlarında da bozukluk olabilir. Sosyal iletişim ve organizasyon konularıyla ilgili beyinsel aktivitelerde bozukluk olması mümkündür. Kısaca DEHB’nun zekâ ile doğrudan bağlantısı yoktur. DEHB’na büyük oranda genetik, daha az yüzdelik oranlarda da çevresel faktörlerin etkisi olur. Hiperaktif bozukluk temelde aşırı hareketlilik, dürtüsellik ve dikkat eksikliğinden biri, birkaçı veya hepsi olarak tanımlanır. Yani her hareketli çocuk hiperaktif demek değildir. Bunun yanı sıra durgun ve sesi çıkmayan çocuklar da hiperaktif olabilir.    

Matematik ve DEHB

Öğrenmek eylemi insanlara genellikle kolay gelir. Aslında basit görünen görevlerin altyapısı oldukça karmaşıktır ve beyin bunu otomatik olarak çözer. Bunu, arka tarafta çalışan ve sizi asla rahatsız etmeyen bir mobil telefon uygulaması düşünebilirsiniz. Kimi çocuklar için çarpım tablosunu ezberlemek veya bir matematik problemi çalışmak o kadar kolay değildir. Özellikle DEHB bireylerde bu durum daha da komplike bir hâle dönüşür. Analitik beceriler birkaç hafıza düzeyi çalıştırır. Çalışma esnasında kısa süreli ve uzun bellek her ikisi birden aktiftir.

Soruyu okurken kelimelerle anlatılan problemi anlamak, nasıl çözüleceğine karar vermek için bir sıralama yapmak gerekir. Bunun yanı sıra birkaç sayı ve sembolün de akılda tutulması önemlidir. Ardından problemi doğru şekilde çözmek için gerekli bilgiyi uzun süreli bellekten çağırmak gerekir. Son aşamada uzun süreli bellekten çağrılan ve kısa süreli hafızada tutulan bilgilerin örtüştürülmesi önemlidir. Bu noktada çalışma kısa süreli ve uzun süreli bellek arasında ileri ve geri kaydırma gerçekleşir. DEHB olan bireyler sıralı işlemlerin bir veya birçoğunu gerçekleştirmek için ekstra egzersizlere ihtiyaç duyar. Ayrıca tüm bu işlemleri gerçekleştirirken dikkatini hep aynı noktada tutabilmeli, odağını hedeften başka yere çevirmemelidir. Kısaca çevresindeki uyaranların tamamına gözünü kapatabilmelidir. 

DEHB ile Başetmek

Dikkat Eksikliği ile birlikte başka rahatsızlıklar da varsa bu durum teşhisi zorlaştırır. Genellikle DEHB’nu başka rahatsızlıklar da takip eder ve hepsinin birbirini maskeleme durumu vardır. Tam tersi olarak, eğer çocuğunuzda DEHB varsa yaşadığı tüm zorlukları bu bozukluğa atfetmek doğru değildir. Ayrıca DEHB, görülen tüm bireylerde farklı bir şekilde olabileceği için öğrenme güçlüğü gibi sıkıntıların tanınması çok daha zorlaşır. Dikkat eksikliğinin teşhisi için uzman görüşü gereklidir.

DEHB tanısı işlerin çok daha kolaylaşacağının birincil habercisidir. Fark Matematik’e gelen öğrencilerin ilk seansları onları tanımak üzere kurgulanmıştır. Bu seanslarda uzmanlarımız çocukların odaklanmalarını, konsantrasyon sürelerini ve dürtüselliklerini de gözlemler. Fark Matematik çocuk için en kolay ders çalışma yöntemini belirler ve çocuğa özel program hazırlanır. Matematik, özellikle DEHB bireylerde, üst üste binen çeşitli zorlukların çağrışımı demektir. Oysa DEHB olan bireyler de diğer öğrenciler gibi matematik problemleri çözmekten keyif alabilirler. Hatta çözdükleri her matematik sorusunda kendilerini bir kez daha keşfetmiş olurlar. Çocuklarınıza matematiği sevdirmek için Fark Matematik ile iletişime geçmeniz yeterlidir.